Program Koła Plastycznego
"Przygoda ze sztuką"
DLA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
INTELEKTUALNĄ W STOPNIU UMIARKOWANYM
ZESPÓŁ SZKÓŁ
NR 2
W RADOMIU
OPRACOWAŁY:
mgr Anna Bąk
mgr Beata Brzezińska
mgr Wioletta Piskorz
„Plastyka jest formą wyrażania pragnień,
nadziei, zwątpień, radości i smutków
oraz najbardziej fantastycznych marzeń”.
S. Popek
I. WSTĘP
Plastyka jest dziedziną sztuki, która stwarza możliwości rozwoju każdemu człowiekowi. Osoby niepełnosprawne intelektualnie mają ograniczone możliwości realizowania swoich potrzeb w różnych dziedzinach życia. Działalność plastyczna jest jedną z form aktywności, która pozwala im wyrazić siebie i zaznaczyć swoje istnienie. Twórczość plastyczna jest dostępnym dla nich sposobem ekspresji i komunikacji z otaczającym światem.
U osób niepełnosprawnych intelektualnie procesy poznawcze rozwijają się najintensywniej, jeżeli obcują one z różnorodnymi zjawiskami i doświadczeniami, dlatego istotne jest, aby ich działalność artystyczna ściśle łączyła się z percepcją otaczającego świata oraz dzieł sztuki. Dzieci i młodzież niepełnosprawne intelektualnie nie potrafią przedstawiać świata w sposób realistyczny, dlatego należy im pokazać inne sposoby wyrażania siebie i pomóc im odnaleźć drogę twórczego realizowania się w formie zabawy.
Koncepcja programu polega na swobodnym wyrażaniu własnych doznań i przeżyć sposobami inspirowanymi twórczością malarzy reprezentujących wybrane style w malarstwie. Uczestnicy zajęć podczas ćwiczeń praktycznych będą mieli możliwość identyfikowania się z wielkimi twórcami, których prace oglądają, obcowania z bogactwem linii, kształtów, barw, form i tworzyw, poznania różnych sposobów malowania i w ten sposób wyrażania swoich emocji i przeżyć, których nie potrafią zwerbalizować. Kontakt ze sztuką zarówno z pozycji odbiorcy jak i twórcy rozwija ekspresję i umiejętności artystyczne oraz zdolność do działania i osiągania celu, wyrabia poczucie estetyki, rozbudza zaciekawienie i wrażliwość. Dlatego tak ważną sprawą jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do sztuki oraz możliwości jak najczęstszego wypowiadania się przez twórczość.
Program koła plastycznego jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach oraz ze statutowymi założeniami szkoły.
II. CELE
Cel główny:
Rozwijanie uzdolnień i zainteresowań artystycznych uczniów niepełnosprawnych intelektualnie przez różnorodne działania plastyczne oraz rozwijanie twórczej ekspresji przez swobodne wyrażanie własnych doznań i przeżyć sposobami inspirowanymi twórczością malarzy reprezentujących wybrane style w malarstwie.
Cele szczegółowe:
- Rozwijanie umiejętności posługiwania się technikami plastycznymi oraz operowania narzędziami i materiałami
- Rozwijanie twórczej aktywności oraz ekspresji plastycznej ucznia
- Zapoznanie z różnymi środkami wyrazu plastycznego poprzez twórcze zabawy
- Rozwijanie sprawności manualnej
- Rozwijanie procesu percepcji w zakresie rozpoznawania linii, barw, faktur, kształtów
- Rozwijanie samodzielnego podejmowania działań twórczych
- Zapoznanie uczniów z dziełami plastycznymi wybranych twórców
- Przygotowanie do odbioru sztuki i uczestnictwa w kulturze
- Podnoszenie poczucia własnej wartości i wiary we własne siły oraz stwarzanie możliwości osiągnięcia sukcesu
- Promowanie prac i ich autorów poprzez uczestnictwo w konkursach i wystawach plastycznych
- Wzbogacenie warsztatu plastycznego ucznia
- Dbanie o ład i porządek na stanowisku pracy.
III. TREŚCI NAUCZANIA
|
BLOKI PROGRAMOWE |
SPOSÓB REALIZACJI |
SPODZIEWANE EFEKTY
|
|
Poznanie i rozumienie |
1.Oglądanie albumów, książek z reprodukcjami znanych malarzy tworzących w danym kierunku malarskim. 2. Oglądanie albumów przedstawiających różne techniki plastyczne. 3. Zapoznanie z różnymi środkami wyrazu plastycznego: linia, barwa, plama, kształt, faktura. |
Poznanie twórczości różnych artystów. Uwrażliwienie na piękno sztuki. Nazywanie i stosowanie różnych środków wyrazu plastycznego. Przygotowanie do odbioru sztuki i uczestnictwa w kulturze. |
|
Działalność plastyczna |
1. Wykonywanie prac inspirowanych określonym kierunkiem malarskim przy zastosowaniu odpowiedniej techniki plastycznej. 2.Organizacja pracy własnej i zespołowej. Pobudzanie wyobraźni i wyzwalanie inicjatywy twórczej.
|
Stosowanie przez uczniów różnych technik plastycznych oraz odpowiednie łączenie ich w swoich pracach. Przekazywanie myśli i uczuć za pomocą środków plastycznych. Osiąganie satysfakcji z wykonywanej pracy.
|
|
Promowanie twórczości plastycznej uczestników |
Udział w konkursach plastycznych szkolnych i pozaszkolnych. Wystawianie prac na szkolnej galerii oraz w środowisku lokalnym(wystawy, kiermasze). |
Podniesienie poczucia własnej wartości. Osiąganie sukcesów przez uczniów. Dostarczenie uczniom pozytywnych emocji.
|
IV. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH
KIERUNKÓW MALARSKICH
|
STYL W MALARSTWIE |
OPIS STYLU |
WYBRANI TWÓRCY |
|
ABSTRAKCJONIZM |
Jest to sztuka bezprzedmiotowa. Malarze abstrakcyjni szukali nowych form, którymi były: linia – plama, pion – poziom, odrzucali figuratywność na rzecz wewnętrznej konstrukcji obrazu, układu linii barwnych plam, prostych form geometrycznych. Malarstwo to było odejściem od tematu, rzeczywistości, natury. |
Przedstawiciele: Wassily Kandinsky, Ernst Ludwig Kirchner, Frantisek Kupka, Kazimierz Malewicz
|
|
EKSPRESJONIZM |
Przedstawiali świat chwiejny w liniach, deformowany w kształtach, przejaskrawiony w kolorach, posługiwali się liniami skośnymi, kątami ostrymi, lubowali się w ostrych kontrastach walorowych oraz kolorach nie przełamanych, agresywnych i gorących, jak żółty, pomarańczowy, czerwony. |
Przedstawiciele: Wassily Kandinsky, Willem de Kooning, Jackson Pollock, Ernst Ludwig Kirchner |
|
IMPRESJONIZM |
Technika malowania to dywizjonizm, czyli rozbicie jednej plamy koloru na wiele plamek barw, które dopiero oglądane z pewnej odległości „zacierają się” i zlewają w jednolitą plamę barwną. Farbę kładziono szybko jakby przecinkami, przykładając pędzel do płótna i odbijając jego ślad. Cechy charakterystyczne impresjonizmu to: wycinkowość ujęć, chwilowość, pozornie błahe sceny, uchwycenie chwilowego wrażenia czyli impresji, światło w obrazie.
|
Przedstawiciele: Cloud Monet, Eduard Manet, August Renoir, Edgar Degas.
|
|
KUBIZM |
Kubizm koncentrował się przede wszystkim na formie, a kształt był sprowadzany do brył geometrycznych. Artyści tego kierunku uważali, że kształty występujące w naszym otoczeniu można wyrazić posługując się trzema bryłami geometrycznymi takimi jak walec, stożek czy kula. Sztuka kubistyczna powstała z obserwacji, przedstawia realne sceny, obiekty, tyle że pokazane z różnych punktów widzenia w geometrycznej formie. Kubizm wykształcił nową technikę artystyczną jaką jest kolaż. |
Przedstawiciele: Pablo Picasso, Georges Braque, Fernand Leger, |
|
NEOPLASTYCYZM |
Neoplastycyzm jest formą abstrakcji geometrycznej sprowadzonej wyłącznie do linii pionowych i poziomych, które dzielą płaszczyznę obrazu na prostokąty i kwadraty, oraz do barw podstawowych: czerwonej, żółtej i niebieskiej oraz czerni, bieli i szarości. |
Przedstawiciele: Piet Mondrian |
|
TASZYZM |
Taszyści na ogół malowali pędzlami lub drewnianymi szpachelkami. Proces twórczy charakteryzował się dynamiką i gwałtownością. Częstokroć były to cykle szybkich "ataków" na płótno obrazu, a efektem każdego z nich była barwna plama. Właśnie z sumy takich kolorowych śladów powstawał cały obraz. Twierdzono, że taki instynktowny sposób pracy bez kontroli rozumu, pozwala na uchwycenie na płótnie form i kształtów, które są głęboko ukryte w podświadomości artysty. |
Przedstawiciele: Hans Hurtung, Jean Poul Riopelle
|
V. PLAN ZAJĘĆ
KOŁA PLASTYCZNEGO
|
DZIAŁ TEMATYCZNY |
TEMAT |
SPOSÓB REALIZACJI |
ŚRODKI DYDAKTYCZNE |
|
ABSTRAKCJONIZM |
„Żywioły: powietrze – ogień.”
„Żywioły: woda – ziemia.” |
· stemplowanie, odbijanie przy pomocy liści, piórka, gąbki, technika nakrapiania
· malowanie linijką, dmuchanie przez słomkę, odbijanie nitką, sznurkiem |
blok techniczny, farby plakatowe, gąbka, liście, piórka, szczoteczka do zębów
blok techniczny, farby plakatowe, linijka, słomka, nitka, sznurek |
|
EKSPRESJONIZM |
„Oderwani od ziemi.”
„Taniec ognia.”
|
· malowanie farbami plakatowymi, wykonanie odbitki
· nakrapianie szczoteczką do zębów, rysowanie wykałaczką i tuszem linii w dowolny sposób |
farby plakatowe, blok techniczny, folia, szklana płyta, pędzel, bandaż, liście, sznurek, itp. wałek, patyk
blok techniczny, czarny tusz, farby plakatowe, szczoteczki do zębów, patyczki wykałaczki |
|
IMPRESJONIZM |
„W moim mieście.”
„Pejzaż z mostem.” |
· szkicowanie pejzażu w plenerze, malowanie farbami plakatowymi i pędzlem
· malowanie farbami akrylowymi na podkładzie z płótna. |
blok techniczny, ołówki, tekturki, farby, pędzle
podkład z płótna, farby akrylowe, pędzle |
|
KUBIZM |
„Magiczne domy.”
„Moja rodzina.” |
· odrysowywanie figur od szablonu, odbijanie stemplami z ziemniaków, plasteliny
· kolaż z kolorowego papieru |
blok techniczny, farby plakatowe, szablony figur geometrycznych, stemple z ziemniaka, plasteliny
blok techniczny kolorowy, nożyczki, klej |
|
NEOPLASTYCYZM |
„ Piony i poziomy o trzech kolorach”
„Piony i poziomy czarno białe” |
· rysowanie linii w poziomie i pionie, malowanie farbami plakatowymi
· wycinanie pasków z papieru, przyklejanie prostokątów na kartce wg własnej koncepcji |
linijki, flamastry czarne, farby plakatowe, blok techniczny, mały pędzel
czarny papier, blok techniczny, nożyczki, linijka, ołówek, klej |
|
TASZYZM |
„W przestworzach
„Z lotu ptaka.” |
· malowanie farbami za pomocą pędzla
· wykonanie pracy o zróżnicowanej fakturze - malowanie farbami za pomocą szpachelki. |
pędzle, farby plakatowe, duże tekturki, palety, kubki
drewniane szpachelki, farby, tekturki, palety, kubki. |
VI. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
- Stosowanie i doskonalenie różnorodnych technik plastycznych, próby ich łączenia, wykorzystywanie różnych materiałów.
- Ćwiczenia praktyczne pobudzające wyobraźnię i doskonalące umiejętności organizowania pracy własnej i zespołowej.
- Ćwiczenia w rysowaniu i malowaniu przedmiotów w różnych ujęciach stylowych.
- Poznanie podczas realizacji ćwiczeń praktycznych zagadnień związanych z historią sztuki.
- Łatwy dostęp do informacji np. prezentacje, zdjęcia, reprodukcje obrazów.
- Tworzenie przyjaznego i inspirującego do pracy twórczej otoczenia ucznia – klimatu współpracy i otwartości.
- Wykorzystanie inspiracji muzyką, literaturą w działaniach plastycznych.
METODY:
- słowne (oparte na słowie)
- oglądowe (oparte na pokazie i obserwacji)
- praktyczne (oparte na działaniu)
- problemowe (oparte na samodzielnym myśleniu i działaniu)
- aktywizujące
FORMY:
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
VII. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU
Program przeznaczony jest dla uczniów ZS nr 2 w Radomiu niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym, przejawiających zainteresowania plastyczne i sprawnych manualnie. Program będzie realizowany w ramach zajęć pozalekcyjnych na kółku plastycznym w roku szkolnym 2011/2012 od października do maja. Zadania i stopień trudności dostosowane są do możliwości psychofizycznych uczniów oraz ich potrzeb rozwojowych.
VIII. EWALUACJA
Program koła plastycznego zostanie poddany ewaluacji czyli sprawdzeniu poziomu realizacji zamierzonych celów oraz skuteczności zaproponowanych metod i form pracy.
Do jej przeprowadzenia wykorzystamy:
- frekwencję i aktywność na zajęciach (analiza dokumentów, obserwacja własna)
- indywidualne karty obrazujące poziom zadowolenia uczniów z poszczególnych zajęć (załącznik nr 2)
- analizę udziału w konkursach i wystawach plastycznych.
IX. BIBLIOGRAFIA
- Garda-Łukaszewska J., Szperkowski T.: „Współtworzenie zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo” WSiP, Warszawa 1997
- Gumula J.: „W tym cała sztuka”, Kielce 2007
- Jabłońska A.: „Techniki plastyczne dla dzieci”, „ Zabawy plastyczne dla małych i dużych”, Świat Książki, Warszawa 1997
- Jąder M.: „Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię” Impuls, Kraków 2007
- Kalbarczyk A.: „Zabawy ze sztuką” Impuls, Kraków 2006
- Lewicka J.: „100 technik plastycznych”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967.
- Marciniak T.: „Problemy wychowania plastycznego”, Życie Szkoły 1/2005
- Michejda - Kowalska K.: "O dziecięcej wyobraźni plastycznej", Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987
- Popek S.: „Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży”, WSiP, Warszawa 1985
- Przewodnik dla nauczycieli uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym. Część II CMPPP, Warszawa 2002
- Szuman S.: "Sztuka dziecka", Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990
- Tyszkowa M.: "Aktywność działalność dzieci i młodzieży", Wydawnictwa szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990
- Watt F.: „Księga pomysłów plastycznych”, „Szkoła malowania” Delta, Warszawa 2004
Statut Zespołu Szkół nr 2 w Radomiu
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach; (załącznik Nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół).
Załącznik nr 1
KARTA OBSERWACYJNA
…………………………………
(imię i nazwisko ucznia)
|
STYL MALARSKI
|
TEMAT ZAJĘĆ |
POZIOM ZADOWOLENIA Z ZAJĘĆ |
|
ABSTRAKCJONIZM |
„Żywioły: powietrze – ogień.”
|
|
|
„Żywioły: woda – ziemia.”
|
|
|
|
EKSPRESJONIZM |
„Oderwani od ziemi.”
|
|
|
„Taniec ognia.” |
|
|
|
IMPRESJONIZM |
„W moim mieście.”
|
|
|
„Pejzaż z mostem.” |
|
|
|
KUBIZM |
„Magiczne domy.”
|
|
|
„Moja rodzina.”
|
|
|
|
NEOPLASTYCYZM |
„Piony i poziomy o trzech kolorach.”
|
|
|
„Piony i poziomy czarno – białe.”
|
|
|
|
TASZYZM |
„W przestworzach.”
|
|
|
„Z lotu ptaka.”
|
|