mgr Marlena Krzepisz-Dąbrowska Program Koła Ekologicznego "W przyjaźni z przyrodą"

rogram Koła Ekologicznego

"W przyjaźni z przyrodą"

Program edukacji ekologicznej
dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną
w stopniu umiarkowanym i znacznym.

Program opracowała:
mgr Marlena Krzepisz-Dąbrowska
 

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 2 W RADOMIU

„Będziemy chronić tylko to, co kochamy;
Będziemy kochać tylko to, co rozumiemy;
Będziemy rozumieć tylko to, co poznamy.”
Boba Dionn
(Senegal)

WSTĘP

Ekologia jest nauką zajmującą się zależnościami między organizmami roślinnymi i zwierzęcymi, w otaczającym środowisku. Słowo ekologia pochodzi od greckiego eko - dom, miejsce bytowania i logos – nauka.

Miejscem bytowania człowieka jest między innymi środowisko przyrodnicze, na które składa się skorupa ziemska wraz z glebą, atmosfera i woda (hydrosfera) oraz szata roślinna i świat zwierzęcy tworzący biosferę. Jak każda gospodyni/gospodarz zna i dba o swoje gospodarstwo tak i każdy człowiek powinien znać i troszczyć się o środowisko, w którym żyje.

Jeszcze stosunkowo niedawno ludzie nie mieli większych wątpliwości co do pozytywnego znaczenia postępu naukowo-technicznego. A jednak nauka i technika zdobywając niesłychana moc oddziaływania mogą nieść nie tylko oczekiwane dobro, ale i duże zagrożenie, zależnie od tego, jak zostaną wykorzystane.

Rzeki zamieniane w ścieki, wspaniałe niegdyś lasy, teraz wyjałowione, zanieczyszczona atmosfera… Ponadto, jak twierdzi przyrodnik amerykański Edward O. Wilson, „jedynym zjawiskiem dokonującym się na naszych oczach, którego skutki trzeba naprawiać przez miliony lat jest zagłada gatunków wynikająca ze zniszczenia ich środowiska naturalnego. Nasi potomkowie na pewno nie wybaczą nam utraty tak ogromnego bogactwa”.

Sytuacja jest poważna, lecz byłaby poważniejsza gdybyśmy nie znali jej przyczyn i sposobów minimalizowania postępującej degradacji środowiska naturalnego. Przesłanki te skłaniają do działań na rzecz poprawy i ochrony przyrody. Uważam, że w tym zakresie jest edukacja ekologiczna skierowana w szczególności do dzieci o odzieży szkolnej. Dlatego postanowiłam opracować i wdrożyć program koła ekologicznego „W przyjaźni z przyrodą”.

Jest on zgodny z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz Programem wychowawczym szkoły. Treści programu będą realizowane na zajęciach pozaszkolnych w ramach koła ekologicznego ekologicznego roku szkolnym 2008/2009.

Ideą tego programu jest budzenie i rozwijanie więzi emocjonalnej z otaczającą przyrodą, rozwijanie świadomości uczniów o potrzebie ochrony środowiska oraz kształtowanie postaw proekologicznych na miarę ich możliwości rozwojowych.

Zakres problematyki ekologicznej jest bardzo szeroki. W poniższym programie uwzględniłam wybrane zagadnienia. Może on być modyfikowany i kontynuowany w kolejnych latach

CELE I ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Cele ogólne:

• rozbudzanie więzi emocjonalnej z otaczającym środowiskiem przyrodniczym
• budzenie szacunku dla przyrody
• umożliwienie poznawania środowiska naturalnego
• kształtowanie postaw proekologicznych
• rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego stylu życia

Cele szczegółowe:

• obcowanie z przyrodą – wycieczki, spacery, zajęcia w terenie
• nabycie umiejętności prowadzenia prostych obserwacji środowiska – zjawisk pogodowych, zmian zachodzących z nadejściem danej pory roku, świata roślin i zwierząt
• rozbudzanie wrażliwości na piękno i bogactwo środowiska przyrodniczego
• rozwijanie umiejętności systematycznego dbania o zwierzęta i rośliny (dokarmianie zwierząt w czasie zimy, opieka nad klasowym akwarium, hodowla warzyw – fasola, rzeżucha, rzodkiewka, szczypior, natka pietruszki)
• podejmowanie działań na rzecz ochrony środowiska ( udział w akcji „Sprzątanie świata”, „Dzień bez samochodu”, zbiórka i segregowanie surowców wtórnych)
• udział w konkursach przyrodniczych i ekologicznych organizowanych na terenie szkoły i przez różne instytucje
• kształtowanie umiejętności pracy w grupie
• wdrażanie do zdrowego stylu życia – aktywne spędzanie czasu wolnego, rozwijanie zainteresowań, zdrowe odżywianie się

    
PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW

Program realizowany będzie w oparciu o stosowanie różnorodnych, aktywnych metod poznawania środowiska, mających na celu ułatwienie przyswajania danej wiedzy, rozwijanie umiejętności, twórczości i wyrażania własnych przeżyć. Będą to metody oglądowe, słowne i praktycznego działania. Wśród nich znajdą się:

• wycieczki i spacery na terenie miasta i okolicy
• bezpośrednie obserwacje roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku
• systematyczne obserwacje pogody – prowadzenie kalendarza pogody, kalendarza pór roku
• prowadzenie zielnika z zebranych w czasie spacerów i wycieczek okazów roślin
• założenie i pielęgnacja klasowego akwarium
• założenie i pielęgnacja klasowego ogródka warzywnego
• eksperyment – uprawa fasoli w różnych warunkach środowiskowych (będą brane pod uwagę czystość wody do podlewania, dostęp do światła)
• obserwacje pośrednie: wykorzystanie filmów przyrodniczych, albumów, atlasów, przewodników, ilustracji, płyt CD z odgłosami przyrody
• wykonanie prac plastycznych (plakaty, rysunki, collage) o tematyce ekologicznej
• zorganizowanie na terenie szkoły akcji „Sprzątanie świata”, „Dzień Ziemi”, „Dzień niezapominajki”
• międzyklasowy konkurs „Ekozabawka” – zabawka z surowców wtórnych
• spotkania z leśniczym, ornitologiem, weterynarzem, pielęgniarką

TRESCI

Treści zawarte w programie „W przyjaźni z przyrodą” skupione są wokół następujących bloków tematycznych:

UWAGI O REALIZACJI

Program „W przyjaźni z przyrodą” jest przeznaczony do realizacji w roku szkolnym 2008/2009 na zajęciach pozalekcyjnych w ramach koła ekologicznego ekologicznego wymiarze 1 godziny tygodniowo. Zawarte w nim treści mogą być realizowane w dowolnej kolejności uwzględniając warunki atmosferyczne. Program może być modyfikowany w zależności od możliwości i potrzeb uczniów.

Program ten wdrażany będzie w sposób czynny i praktyczny, w oparciu o własne przeżycia i doświadczenia zdobyte w trakcie wycieczek, spacerów i obserwacji oraz spotkań z innymi ludźmi. Niektóre treści będą realizowane przy współpracy z rodzicami i innymi nauczycielami. Do realizacji programu niezbędne będą następujące pomoce i materiały:

• okazy naturalne
• modele i makiety
• atlasy przyrodnicze, albumy, przewodniki turystyczne, czasopisma
• materiały pochodzące od organizacji wspierających edukację ekologiczną
• filmy o tematyce przyrodniczej, płyty CD z odgłosami natury
• szkła powiększające, aparat fotograficzny

Realizacja treści programowych będzie się opierała na pracy w grupie, z uwzględnieniem indywidualnych możliwości każdego dziecka. Program przyczyni się do rozwoju zainteresowań, zdolności i umiejętności. Jest on dostosowany do poziomu wiedzy i możliwości uczniów z niepełnosprawnością intelektualną.

            
EWALUACJA

W celu zdobycia informacji jakie wiadomości i umiejętności zostały nabyte przez poszczególnych uczniów w trakcie realizacji programu będzie on ewaluowany. Postępy osiągnięte w działaniach będą notowane w kartach obserwacji sporządzonych dla każdego uczestnika poprzez zaznaczenie odpowiedzi TAK lub NIE (załącznik nr 1). Ewaluacji będzie też podlegać atrakcyjność programu dla uczniów i próby oceny go po każdych zajęciach przez nich samych (załącznik nr 2).

Inną formą sprawdzenia osiągnięć będą różne konkursy i quizy przeprowadzone w czasie apelu z okazji „Dnia Ziemi” podsumowującego działalność koła ekologicznego w roku szkolnym 2008/2009.

Kolejne etapy realizacji programu przedstawiać będzie systematycznie aktualizowana tablica koła ekologicznego (wystawy fotograficzne, prace plastyczne członków, informacje na temat udziału w konkursach przyrodniczych i ekologicznych) oraz prowadzony przez uczniów zielnik i kalendarz pogody i pór roku.

BIBLIOGRAFIA

• Praca zbiorowa pod red. J. R. Dojlido, Ekologia i ochrona środowiska, Radom, Politechnika Radomska, 1997 Umiński T.: Ekologia, środowisko, przyroda, Warszawa, WSiP, 1996
• Kalinowska A.: Ekologia – wybór przyszłości, Editions Spotkania, 1993
• Wujkiewicz J. (red.): W przyjaźni z przyrodą, Warszawa,Dom Wydawniczy Bellona,1999
• Korzeniowski A.: Ekologia zużytych opakowań, Poznań 1999
• Zygiet Czapczysk.: ABC recyklingu
• Czapczyk P.: Zwierzęta chronione w Polsce, Poznań.
• Praca zbiorowa pod red. J. Pulsara, Radomskie wędrówki regionalne, Radom, 2000
• Żyj ekologicznie. Broszura do projektu CEE w Radomiu, red. T. Czech
• Ścieżka przyrodniczo-regionalna na terenie Muzeum Wsi Radomskiej. Przewodnik
• Interdyscyplinarna ścieżka dydaktyczna na terenie Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Przewodnik
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i nacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach; Rozporządzenie MENiS z dnia 13.01.2005r.
• Statut Zespołu Szkół Nr 2 w Radomiu
• Program Wychowawczy Szkoły

ZAŁĄCZNIK NR 1.

KARTA OBSERWACYJNA
Imię i nazwisko………………………………………………………………
Wiek ……………
Rozpoznaje i nazywa stany pogody w rzeczywistości i na obrazku.
TAK      NIE
Rozpoznaje i nazywa wybrane środowiska przyrodnicze w rzeczywistości i na obrazkach
TAK    NIE
Właściwie zachowuje się w środowisku przyrodniczym. TAK     NIE
Rozpoznaje i nazywa niektóre gatunki roślin i zwierząt występujących w najbliższej okolicy.
TAK     NIE
Wyraża własne emocje związane ze środowiskiem, wykonuje prace plastyczne o tematyce przyrodniczej i ekologicznej.
TAK     NIE
Chętnie i z przyjemnością przebywa w środowisku przyrodniczym.
TAK     NIE
Zna podstawowe zasady zdrowego stylu życia.
TAK     NIE
Dokarmia i opiekuje się zwierzętami zimą.
TAK     NIE
Zna zasady prawidłowej pielęgnacji zwierząt domowych.
TAK     NIE
Opiekuje się rybkami w klasowym akwarium.
TAK     NIE
Zna podstawowe zasady uprawy roślin.
TAK     NIE
Dba o czystość terenu przyszkolnego.
TAK     NIE
Opiekuje się kwiatami w klasie.
TAK     NIE
Rozumie pojęcie „odpady”.
TAK     NIE
Wyróżnia rodzaje odpadów.
TAK     NIE
Segreguje odpady wg grup surowców wtórnych.
TAK     NIE
Włącza się do działań proekologicznych na rzecz najbliższego środowiska.
TAK     NIE
Zna formy ochrony przyrody.
TAK     NIE
Zbiera surowce wtórne.
TAK     NIE

ZAŁĄCZNIK NR 2
Ocena zajęć przez uczniów.
zajęcia bardzo mi się podobały
zajęcia trochę mi się podobały
zajęcia nie podobały mi się